„Przekrój strumienia świadomości da się przedstawić na podobieństwo pola widzenia wzrokowego. W danej chwili ostro myślę tylko o jednym przedmiocie, wszystko jedno, czy jest to jakby punkt, czy jakby pewna strukturalna całość. Kiedy nasza uwaga jest zaprzątnięta tym jednym przedmiotem, doznajemy w tym samym czasie wielu innych odczuć. Moją uwagę zaprząta wątek myślowy, który snuję, ale w tej samej chwili doznaję ucisku ze strony krzesła, na którym siedzę, do moich uszu dochodzą dźwięki odległych rozmów, doznaję budzącego się głodu. Wszystkie te uboczne doznania, na które w danej chwili nie zwraca się ostro moja jednokierunkowa uwaga, określa się nazwą percepcji. Read the rest of this entry »

Wiadomo, że dorosłe krowy i owce w ogóle nie sypiają, podobnie jak świnka morska, która jeżeli sypia to najwyżej 2-3 min. U niektórych delfinów sen nie trwa prawdopodobnie dłużej jak ok. 30 sek. Także zając, nawet ułaskawiony, nie sypia naraz dłużej jak parę sekund. W ogóle dziko żyjące ssaki sypiają znacznie krócej niż człowiek, który przesypia jedną trzecią swego życia. Read the rest of this entry »

W nowszym piśmiennictwie psychiatrycznym (Walther-Buel) zwrócono uwagę na stan poprzedzający senność, występujący w niektórych chorobach. Mówi się wówczas o przedsenności (praesomnolentia). Stan ten posiada ogromne znaczenie rozpoznawcze. Poświęcimy mu poniżej osobne rozważania. Sen głęboki (półśpiączka), czyli sopor, który polega na niemal zupełnym wygaszeniu świadomości, a więc na głębokiej półprzytomności, a przeważnie nawet zupełnej nieprzytomności, z której na chwilę można. Read the rest of this entry »

Do ilościowych zmian zalicza się też pojęcie zwężenia pola świadomości. Przeważnie zmiany ilościowe sensorium idą w parze ze zwężeniem jego pola, chociaż niekoniecznie na odwrót. O ile wiadomo, bywają stany takie, gdzie tylko pole ulega znacznemu nawet zwężeniu, lecz nie słabnie w wyraźniejszym stopniu natężenie sensorium. Dzieje się to fizjologicznie np. w stanach silnego wzruszenia, w gniewie, w przystępie zazdrości, w stanie strachu lub w szale bojowym. Read the rest of this entry »

Zmiany jakościowe świadomości posiadają doniosłe znaczenie w psychopatologii. Ich rozpoznawanie należy do najtrudniejszych zadań kliniczno-diagnostycznych. Zaburzenia, tego typu towarzyszą jako objaw wielu zespołom psychotycznym, wyciskając na nich znamienne piętno; tak dalece, że odbiło się to na mianownictwie. Mówimy mianowicie o grupie psychoz, przebiegających z jakościowymi zaburzeniami świadomości. Obecność jakościowych zmian świadomości nie wyklucza możliwości równoczesnych zaburzeń ilościowych, chociaż bardzo często miewamy do czynienia z psychozami, w których nie stwierdza się zmian w natężeniu świadomości lub innych widocznych ilościowych odchyleń od stanu prawidłowego sensorium. Read the rest of this entry »

Ogólnie biorąc, jakościowe zaburzenia świadomości poznajemy u chorego po upośledzeniu bystrości spostrzeżeń, wzmożeniu przerzutności uwagi, osłabieniu zdolności przypominania i zapamiętywania oraz po dezorientacji w kilku lub we wszystkich kierunkach. Zawsze cierpi też sprawność umysłowa: myślenie zatraca swoją jasność, zanika krytycyzm, tok myślenia ulega zwolnieniu, myśl okazuje skłonność do perseweracji i niezdolność do refleksji. Zawsze też pole świadomości doznaje znacznego zwężenia. U wielu chorych poznać zajęcie sensorium albo po uporczywej bezsenności (insomnia, agrypnia), albo przeciwnie – po stanie senności lub przedsenności (praesomnolentia).
Chodzi tu o jakościowe zmiany świadomości, występujące w psychozie określanej nazwą majaczenia, czyli bredzenia (delirium). Nazwa łacińska delirium wywodzi się etymologicznie z wyrazu lira – brózda. Read the rest of this entry »

Oprócz jakościowej zmiany świadomości ulega tu rozszczepieniu lub rozdwojeniu osobowość. Poza prawidłową osobowością, która w każdej chwili może powrócić i tylko w rzadkich przypadkach zanika na pewien czas doszczętnie, pojawia się osobowość druga. Chory czuje się kim innym, podaje się urojeniowo za kogo innego i działaniem swoim zdradza obce sobie cechy charakterologiczne. Wyraźniejszego obniżenia ilościowego świadomości może tu nie być, chociaż z zasady stanom tym towarzyszy znaczne zwężenie pola świadomości. Świadomość jest tu więc zachowana, jednakże jest przestawiona na rozszczepienną osobowość, jest jakościowo inna, związana z chorobliwie zmienioną osobowością. Read the rest of this entry »

Każda z osobowości przechowuje bowiem dobrze swoje własne wspomnienia i każdej chwili można je wydobyć na jaw. Na przykład w następnym stanie pomrocznym mogą ożyć wspomnienia z poprzedniego. Wspomnienia w stanie prawidłowym z okresu zamroczenia mogą się wyjątkowo zachować jako fragmentaryczne; mgliste, nibysenne, luźne obrazy, związane podmiotowo z tą samą własną jaźnią. Wszelkie inne twierdzenia na temat tzw. niesłusznie rozszczepienia jaźni są zaczerpnięte z fantazji, często z przekoloryzowanych opowiadań osób histerycznych. Read the rest of this entry »

Diagnostyka stanów pomrocznych i ich podział na różne obrazy kliniczne będą dokładniej omówione w części szczegółowej. Tutaj wystarczy podać najważniejsze objawy zamroczenia. Chorzy ci z zasady wykazują mniej lub bardziej ciężkie zaburzenia orientacji w czasie, przestrzeni, otoczeniu i sytuacji, a także zatracają orientację we własnej osobowości. W chwili przeżywania takiego stanu nie mają poczucia choroby. Zwężona ich świadomość nastawia się tylko w jednym bardzo wąskim kierunku, w którym dążą zmieniając urojeniowo własną sytuację. Read the rest of this entry »

Nie wiemy też i nie potrafimy udowodnić, czy chory w stanie amentywnym halucynuje. Inkoherentne wypowiedzi chorego nie uprawniają do jakichkolwiek w tym kierunku wniosków. Możemy sobie tylko wyobrazić, że zamącenie świadomości. osiąga tutaj ogromne rozmiary, uniemożliwiające choremu utrzymanie łączności intelektualnej lub uczuciowej. Z zachowania chorego można wnosić, że przeżywa on niekiedy silny strach. Read the rest of this entry »